Van ontwerp tot opening
Na jaren van plannen, bijschaven en bouwen werd de Boekenberg in april 2012 geopend. Eindelijk, want al in 2003 werden de eerste plannen gemaakt! Dat de realisatie nog negen jaar op zich liet wachten, kwam onder andere door bezwaar van omwonenden en huiverige aannemers. Er was onrust over de complexiteit van het gebouw en de belemmering van het uitzicht. Vanaf de jaren zestig graasden schapen daar waar nu de Boekenberg staat.
Voor bewoners betekende de komst van de Boekenberg een aantasting van hun uitzicht en het einde van de dorpsheid van hun binnenstad.
— Jan Knikker (MVRDV uit Rotterdam) in het nawoord van het door MVRDV uitgegeven ‘Boekenberg Spijkenisse. Bibliografie van een gebouw’.
MVRDV ontwerpt de Boekenberg
Het oorspronkelijke ontwerp zoals Winy Maas, architect van het Rotterdams architectenbureau, dat voor ogen had, is in de loop der jaren wat gewijzigd. Praktische eisen en nieuwe regelgeving waren daarvoor verantwoordelijk. “In de ideale wereld zou de Boekenberg een openluchtbibliotheek zijn. Een royale berg van boeken die te allen tijde toegankelijk is,” schrijft journalist Nicoline Baartman, auteur van het hierboven genoemde boek. Maas had een berg zonder overkapping in gedachten. ‘Klimwand’ of ‘apenrots’ werd het ook wel genoemd. Het Nederlandse weer maakte dat onmogelijk, en zo deed het glazen dak zijn intrede in het ontwerp.
De Boekenberg: qua vorm geïnspireerd op een boerenschuur met transparant puntdak, dat nog steeds het gevoel moet geven alsof de lucht erboven voelbaar is. De verplichte integratie van een wasinstallatie voor de vele ramen van de Boekenberg werd dan ook opgevat als een flinke belemmering van die nagestreefde transparantie en openheid. De berg werd uiteindelijk – na een paar jaar vertraging – gerealiseerd als de trappiramide (Ziggurat) die de architect vanaf het begin voor ogen stond. Alle ‘gesloten’ ruimten (kantoren, magazijnen, vergaderzalen) zijn gestapeld. Om deze berg heen zijn boekenkasten gemonteerd. Daaromheen: looppaden, ontmoetings- studie- en tentoonstellingsruimten, allemaal in een spiraal rond de berg.
Inmiddels kun je de Boekenberg zelf bezoeken en foto’s bekijken, maar daarvoor moesten ze het met de ontwerptekeningen doen. In de onderstaande video zie je hoe MVRDV de bibliotheek in gedachten had.
Het uiterlijk van de bibliotheek verwijst, zowel in vorm als in materialisatie, naar een traditionele Hollandse boerderij; een herinnering aan het agrarische verleden van Spijkenisse, dat over decennia heen van dorp naar stad is gegroeid.
— MVRDV, Rotterdam
De opening van bibliotheek de Boekenberg
De uit glas opgetrokken piramide was vanaf april 2012 toegankelijk, maar werd officieel geopend op 4 oktober door Prinses Laurentien. Net als de 42 omliggende woningen, tevens ontworpen door MVRDV. Aansluitend was er een openingsweekend waarbij inwoners van Spijkenisse kennis konden maken met het nieuwe icoon van hun stad. Er stonden medewerkers klaar om meer te vertellen over de collectie, het klimaatsysteem en de architectuur. Niet alleen kregen bezoekers een tour door het gebouw, maar ook waren er allerlei activiteiten georganiseerd. Zo werd er in LuiLetterland voorgelezen aan de allerkleinsten, was er een kinderfilm, multiculturele proeverij en een miniworkshop tekenen. Die activiteiten waren representatief voor de uitgebreide programmering die de nieuwe bibliotheek zou gaan voeren.
In onderstaande video vertellen zowel de architect, directeur, medewerkers en bezoekers van de bibliotheek je meer over de realisatie van de Boekenberg en hun persoonlijke beleving van het gebouw.